Jumat, 10 Februari 2012

gladhen soal jawa


Crita ana ing ngisor iki kanggo mangsuli soal no 1-5
YUDHISTIRA
Jeneng yudhistira ing crita jawa asline dingo dening Raja Jin ing alas Mertani. Ing lakon babad alas mertani Pandawa kasil ngalahna jin-jin ana ing alas kuwe. Yudhistira manjing ana ing ana ing ragane puntadewa. Yudhistira banjur kondang dienggo dening puntadewa kang dadi raja ing amarta, Indraprasta, Cintakapura utawa Banatakawarsa sing tilas alas mertani.
Ing padalangan Puntadewa iku pambarepe Prabu Pandu Dewanata kalian dewi Kunti. Puntadewa nduweni dasanama yudhistira, Darmakusuma, Darmaputra, Darmawangsa, Wijayangka, Gunatalikrama, Samiaji, lan Sang Ajathasatru. Miturut laying mahabarata, salugune Puntadewa putrane Batara Darma, Dewa keadilan. Srana Batara drama manunggalaken rasane karo dewi kunti kang matek dayane aji Adityarehdaya (matek aji panggendaming Dewa kanga rang aran Punta wekasing rasa tunggal sabda tanpa lawanan). Sarehne bab mau kurang trep ing bebrayan jawa mula dening para pujangga banjur diowahi karo tuntunan budaya Jawa lan kapribadian Jawa kang isine yen peputra ora karo bojone dhewe kuwi tumindak sing nista. Mulane ing crita padalangan Puntadewa tetep diakoni putrane Prabu Pandu kalian dewi Kunti. Dene batara darma dadi bapak angkate kang manitis ana ing ragane Puntadewa.
1.    Jeneng Yudhistira ing crita Jawa asline dingGo dening Raja Jin ana ing alas…
A.  Roban
B.  Setragandamayit
C. Mertani
D. Purwa
E.  Dandanglak

2.    Ana ing crita nduwur Puntadewa iku dadi … Pandhawa. Kanggo njangkepi ceceg-ceceg mau yaiku…
A.  Mbarep
B.  Keloro
C. Panengah
D. Kepapat
E.  Ragil





3.    Yudhistira iku jumeneng dadi Ratu ana ing ngisor kiye. kajaba
A.  Amarta
B.  Indraprasta
C. Cintakapura
D. Pancala
E.  Banatakawarsa

4.    Yudhistira kuwe duwe dasanama akeh. Endhi sing ora kalebu dasanamane?
A.  Darmakusuma
B.  Putra Gangga
C. Darmaputra
D. Darmaraja
E.  Darmawangsa

5.    Dewi Kunti bisa kagungan putra tanpa lawanan (garwa), amarga nduwe ajian…
A.  Adityarehdaya
B.  Pancasona
C. Rawarontek
D. Pasopati
E.  Socaludira
Crita pengalaman ana ing ngisor iki kanggo mangsuli soal no 6-9
Ngeleg Pekpekan

Nalika Ika ujian sekolah, dheweke kakehan dolan, mula anggone sinau ya mung srampangan. Bareng tekan titiwanci ulangan dheweke rada gragapan. Gandheng ora teteg mula terus gawe cathetan cilik-cilik karepe arep dienggo ngepek. Bener bareng bel wis moni, cathetan digegem tangan kiwe, lungguh anteng, tangan kiwe sedheku ben ora ketara nggawa kepekan. Lembaran soal dibukak soal nomer siji diwaca, terus mbukak kepekan pas banget karo sing ditakokna ”Alhamdulilah metu” neng atine seneng banget.
Jawaban terus ditulis kanthi trampil. Bareng tekan soal nomer lima, mbukak kepekan, e… Pak Pengawas mereki dheweke. Dheweke  bingung banget, kuwatir yen kewenangan. Mula cathetan diemut. Cilakane Pak Pengawas malah takon : “Piye ndho... wis rampung?”. Waduh dheweke bingung, arep wangsulan mengko konangan lagi ngemut kepekan, arep meneng ora penak ditakoni guru kok meneng bae. Kanggo nylimur supaya ora konangan cathetan mau dileg sisan, ya rada pendelikan. Ora bisa ngepek maning. Eseme sing kulinane pait madu, ilang sawetara. Kawus...he....he....




6.    Punapa lucunipun crita ing nginggil…
A.  Ika ngepek                                                           
B.  Ika kepekane metu
C. Ika ora sinau                                                       
D. ika bingung
E.  Ika ngeleg kepekan

7.    Punapa piwulangan ingkang saged kapendhet saking carios kanthi irah-irahan”ngeleg Pekpekan…
A.  Aja kakehen sinau                                             
B.  ngepek bijine apik
C. Aja nglakoni tumindhak sing ora becik          
D. ngepek kuwe pilihan
E.  Yen gawe pekpekan aja dileg

8.    Tembung titi wanci (gatra kapindho) sami tegesipun kaliyan tembung ing ngandhap, kejawi
A.  Wektune                                                  
B.  wayahe
C. Mangsane                                                           
D. titi mangsane
E.  Musime

9.    Tembung eseme sing pait madu kang kacithak ing pratelan carios pengalaman 2 ing dhuwur tegese yaiku….
A.  Eseme pait banget                                             
B.  Eseme nesoni banget
C. Eseme endah banget                            
D. Eseme nglarani banget
E.  Eseme manis banget

Crita rakyat ana ing ngisor iki kanggo mangsuli soal no 10-14
ASAL USUL DUSUN BALERAKSA

Konon pawarta jaman kerajaan Majapait, pagesangan teksih dereng aman kados jaman sapunika. Jaman rumiyin teksih ngugemi ingkang menang, nggih ingkang ageng balungipun lan ageng lengenipun, pramila wekdal semanten tiyang-tiyang ingkang gadah palenggahan menapa dene gadah dunya brana katah musuhipun. Ingkang gadah palenggahan luhur, musuhipun piyantun ingkang sirik lan kepengin nggantosi palenggahan punika. Menawi tiyang ingkang anggadahi dunya brana musuhipun para bencoleng utawi maling.
Tiyang ingkang nggadahi palenggahan luhur menapa dene ingkang gadhah dunya brana, sami anggadahi para  jawara saperlu njagi keamanan. Kados wonten tlatah Keramat kecamatan Karangmoncol, salah satunggaling pangincaraning para duratmoko, perampok lan maling, inggih punika Penatus Keramat. Piyambakipun kagungan kersa anggadahi jawara kangge njagi jenjeming ngagesang saking ancamaning para duratmoko punika.
            Satunggaling wekdal Penatus Keramat lajeng ngawontenaken sayembara mados piyantun ingkang gung misuwur kasektene. Sesampunipun woro-woro, para jawara-jawara saking pundi kemawon sami kempal saperlu ndherek sayembara. Gancanging crita sayembara punika dipunlampahi sadangunipun pitung dinten, perang tandhing adu kesakten pada ijen. Wusanane sayembara dipun menangaken dening jawara ingkang ajejuluk Mbah Blawong. Dedeg piyadegipun gedhe dhuwur, simbar dada, sekti mandraguna, paribasanipun ”Otot kawat balung wesi bol karah enthut blukbukan idune geni”. Mbah Blawong kepilih dados jawaranipun Penatus Keramat.
Para jawara ingkang kawon punika mboten ateges lila legawa nampi kekawonan, ananging sami ngempal damel setunggaling kekiyatan kangge nyerang Mbah Blawong, ngiras mendhet dunya brananipun Penatus Keramat. Ananging Mbah Blawong kasekenipun sampun linuwih, aji paweling lan pancaindranipun tanpa tandhing, pramila rencana awon para jawara ingkang kawon punika dipun ngertosi.
            Enjangipun Mbah Blawong sowan ngarsanipun Penatus Keramat “Atur pirsa yen mengkin ndalu antawisipun jam tiga enjang para duratmoko ingkang dipun pandegani badhe nyerang mriki ngiras mendhet dunya brananipun panjenengan”, banjur Penatus Keramat pasrah bongkotan kaliyan Mbah Blawong sedaya keslametan kaluwarg lan dunya brananipun. Kocap kacarita jam tiga kirang, Mbah Blawong matek aji, sanalika dunya brana ingkang katahipun sebale (satu rumah) dimut (dikemu) lajeng dipun bekta mlajar ngantos nyebrang lepen Singa. Sesampunipun Mbah Blawong nyabrang lepen Singa lan dumugi salah setunggaling panggenan ingkang aman, dunya brana lan kaluwarganipun dipun utahaken, saraya medal suwanten saking tutukipun Mbah Blawong MBESUK NEK ANA REJANING JAMAN GRUMBUL IKI DIARANI BALERAKSA” bale ateges umah, raksa ateges kuat utawi gedhe.
Konon caritanipun Mbah Blawong angsalipun dahar katah, sahingga ngantos saniki teng dusun baleraksa menawi wonten lare / tiyang ingkang daharipun katah diomong “kaya blawong”.
                                                                                                                        Dening: Suratno

10. Midherek carios ing nginggil sinten ingkang dipunmusuhi dening tiyang sirik lan bencoleng utawi maling …?
A.  Tiyang ingkang sabar
B.  Tiyang ingkang jujur
C. Tiyang ingkang pinter
D. Tiyang ingkang sekti
E.  Tiyang ingkang nggadahi palenggahan lan dunya brana

11. Sinten ingkang ngawontenaken sayembara pados jawara ingkang sekti…?
A.  Penatus Kramat                                      
B.  Mbah Blawong
C. Penatus Karangmoncol                                    
D. Para Jawara
E.  Penatus Balerak

12. Pinten dangunipun sayembara kalampahan midherek carios ing ngginggil punika…?
A.  Sekawan dinten                                     
B.  Pitung dinten
C. Gangsal dinten                                       
D. Wolung dinten
E.  Nem dinten

13. Sayembara ingkang dipun anakaken dening Penatus Kramat, wusanane ingkang dados juwara inggih punika…
A.  Penatus Kramat                                      
B.  Para maling
C. Mbah Blawong                                       
D. Mboten wonten ingkang juwara
E.  Mbah singa

14. Midherek carios ing nginggil, sedaya leres kahanan punika, kejawi
A.  Mbah Blawong punika dados jawarane penatus Kramat
B.  Mbah Blawong kagungan aji paweling
C. Baleraksa tegese griya ingkang sugih
D. Mbah Blawong dahare kathah
E.  Lare utawi tiyang ingkang dahare kathah diomong"kaya Blawong”

(Layang pribadi, kangge soal nomer 15-18)


Tumuju
Marang Anakku Putri
Ing Purbalingga

Mugi linambaran sihing Gusti
Ndho, bareng layang kiye rama lan biyung neng Tunjungmuli dewei waras, slamet muga-muga kowe semana uga.
Layangmu wis tek tampa dina Setu wingi, tek ngerteni anggonmu ora bias mulih jalaran arep tes semesteran. Muga anggone sinau bisa kasil, olih bijen sing apik. Tak restuni panjaluk idinmu. Babagan bayaran sekolah, tunggakan wulan kiye sabar dhisit. Rama lan biyungmu lagi nunggu bayaran panen sing wis tek dol.  Merga bayaran dhuwit panenan janjine bakule minggu ngarep, dadi dhuwit kanggo  bayaran sekolahmu tek  jujugna minggu ngarep, aja kuwatir.
Semene dhisit layang sekang rama lan biyungmu moga-moga kabeh sing dadi sedyamu kasembadan. Mbok ana klerune tembung rama lan biyungmu njaluk ngapura.
Tunjungmuli, 1 Februari 2011
Rama biyungmu
Ttd
 Ahmad Soleh

 
 














15. Pundi ingkang kawastanan Satata Basa utawa alamate sing dituju layang, wonten layang ing nginggil …?
A.  Tumuju marang anakku ing Purbalingga
B.  Rama biyungmu
C. Mugi linambaran sihing Gusti
D. Tunjungmuli, 1 Februari 2011
E.  Ahmad Soleh

16. Katujukaken kangge sinten layang punika…?
A.  Putri                                                                      
B.  Keluwarga
C. Rama biyung                                          
D. Para tangga
E.  Ahmad Soleh

17. Wonten layang ing nginggil “Mugi linambaran sihing Gusti”  punika ingkang kawastanan…?
A.  Satata Basa                                                         
B.  Wasana Basa
C. Adangiyah                                                           
D. Pepernah
E.  Surasa Basa
                                   
18. Layang ing ngginggil  suraosipun …?
A.  Paring uninga nyuwun arta                                         
B.  Paring uninga kiriman arta seminggu malih
C. Paring uninga  warta lelayu
D. Paring uninga slametan
E.  Paring uninga dodolan

Cobi gatukna kanthi leres seratan jawa lan latinipun…(kangge nomer 19-20)






x. Wegah sekolah

 

a.   wegh[s[kolh        c.weghse[kolh
b.   [wghs[ekolh        d. wegasekolah
 



y. buntut cecek

 

a.  bunTtCecek\               c. buntutcecek\
b.  bunÃ’|tCecek¿              d. bunÃ’|[tC[ck¿

 

 









19.  

A.  x-a                                                             
B.  x-d
C. x-b                                                             
D. x-c
E.  sedaya leres

20.  
A.  y-a                                                             
B.  y-d
C. y-b                                                             
D. y-e
E.  y-c

21. “laler remuk” menawi kaserat ngangge seratan jawa, ingkang leres…
A.  lle/remuk¿                                          
B.  lX/xmuk¿
C. lx/ Xmuk¿                                          
D. lXrremuk¿
E.  lXrxmuk¿

22.  Wangsulen pitakon ngandhap punika.
Äjz[nYnHsinÑu[w[Kkaen¿
A.  bvu                                                                    
B.  Xz
C. gul                                                                      
D. micin¿
E.  auyh


23. “brayan karep” menawa katulis nganggo aksara jawa sing bener yaiku…
A.   bRynKrep¿
B.    b]ynKrep¿
C.    b]ynKxp¿
D.   bRynKxp¿
E.    b/ynKrep¿

24. “prelu begya” menawa katulis nganggo aksara jawa sing bener yaiku…
A.   pRelubegY
B.    p}lubeg-
C.    pRelubeg-
D.   [pRlubegY
E.    pRelu[bg-



1.       lX/pitek\             3. kcz\      5.[spi          7. jeruk\
2.       lemuaw[k                        4. xmuk\     6. px                        8. [kcut\
 
 





25. Manut kaliyan patokan seratan  aksara Jawa, seratan Jawa ing nginggil ingkang leres panyeratipun…
A.  1,2,3, lan 4                                                           
B.  2,4,6, lan 8
C. 1,2,3,4, lan 5                                                        
D. 1,4, lan 7
E.  1,3,5 lan 7



Geguritan ana ing ngisor iki kanggo mangsuli soal no 26-30

Ngrasaa

Bisaha menungsa kuwe ngrasa
Jembaring segara ana watese
Gedhening gunung ana ukurane
            Ngerti yen panjangkah tanpa winates
            Pangimpen tanpa pangaling
            Ngrasaa
Yen kabeh mau…
Ana kang ndhuweni
Ana kang nyembadhani
Ora liya mung Hyang Widi
Mula tan kena lali
Donga suci kang nyawiji
Tansah ana lathi
                                                            Dening: Katwang K S 09’

26. Geguritan kanthi irah-irahan “Ngrasaa” ing nginggil  pinten cacahing pada…?
A.  3                                                                
B.  4                                                                
C. 5
D. 6
E.  13

27. Tembung panjangkah (pada 2 gatra 1) ngemu teges…
A.  Mlaku                                                                    
B.  Kesenengan
C. Tumindak                                                 
D. Lakuning urip
E.  Gegayuhan

28.  “Mula tan kena lali, donga suci kang nyawiji, tansah ana lathi” ukara punika ngginakaken purwakanthi…
A.  Purwakanthi Swara                                           
B.  Purwakanthi bebas
C. Purwakanthi Sastra                                           
D. Purwakanthi Basa
E.  Sedaya leres





29.  Punapa ingkang dipun kajengaken  wonten pada pungkasan (mula tan kena lali donga suci kang nyawiji tansah ana lathi)
A.  Manungsa kudu sbar                            
B.  Menungsa kudu jujur
C. Manungsa kudu nrima                          
D. Menungsa kudu ndonga
E.  Manungsa kudu bener

30.  Punapa amanat ingkang kapetik saking geguritan kanthi irah-irahan Ngrasaa…
A.  Wong kuwe kudu sabar yen ana masalah                            
B.  Wong kuwe kudu lila legawa               
C. Wong kuwe kudu nrima ing pandhum
D. Wong kuwe kudu ndonga yen dhuwe gegayuhan
E.  Wong kuwe kudu apik samubarange

31.  Ing ngisor kiye endhi sing kalebu parikan
A.  Jambu apa jeruk
B.  Bisa ngendhang ora bisa nyuling, bisa nyawang ora bisa nyandhing
C. Becik ketitik ala ketara
D. Ora cepet ora ngliwet
E.  Sarung jagung, abote ora karu-karuan

32.  Manuk kepudang wulune kuning”…. Bacutaken ukara mau supaya dadi parikan kang trep.
A.  Sing digadang-gadang ora bisa ketemu maning
B.  Sing digadang ora bali-bali
C. Manuk kepudang regane larang
D. Sapa sing nganggo klambi kuning
E.  Sing klambi kuning ayu temen

33. Tawon madu ngisep sekar, dadi guru kudu sabar. Nitik parikan punika guru kedah…
A.  Sabar
B.  Kasar
C. Galak
D. Jujur
E.  wibawa

34.  Ayu-ayu koh njangan gori, budhege pol. Unen kuwe diarani…
A.  Cangkriman
B.  Parikan
C. Wangsalan
D. Geguritan
E.  Tembang


35. Ing ngisor iki kalebu cengkoronganing pidhato/ sesorah. Kajaba
A.  Salam pambuka
B.  Purwaka/ pambuka
C. Surasa/ isi
D. Wasana/ Panutup
E.  Titi mangsa

36. Wasana cekap semanten, mbok bilih wonten kalepatan atur nyuwun agunging samudra pangeksami. Ukara mau ana ing sesorah kalebu….
A.  Salam pambuka
B.  Pambuka
C. Isi
D. Panutup
E.  Salam panutup

37. Pak Dhe ngenjang kula sowan dhateng…panjenengan, punapa panjenengan ingkang rawuh…kula?tembung kang trep kanggo njangkepi ukara mau yaiku…
A.  Umah/ dalem
B.  Dalem/ griya
C. Griya/ dalem
D. Dalem/ dalem
E.  Umah/ umah

Tembang macapat ana ing ngisor iki kanggo mangsuli soal o 37-39
Asmaradhana

Gegarane wong akrami
Dudu bandha dudu rupa
Amung ati pawitane
Luput pisan kena pisan
Yen gampang luwih gampang
Yen angel-angel kalangkung
Tan kena tinumbas arta

38. Tembang macapat Asmaradhana ing nginggil kadaden saking pinten gatra…?
A.  5                                                                
B.  6                                                                
C. 7
D. 8
E.  9






39. Gatra sepisan (gegarane wong akrami), nggadahi guru lagu lan wilanganipun…?
A.  8a                                                              
B.  8i                                                               
C. 8o
D. 8u
E.  8e
                            
40. Punapa suraosipun tembang Asmaradhana ing nginggil…?
A.  Patokane wong urip                              
B.  Patokane wong ngabekti
C. Patokane wong bebojoan                                 
D. Patokane wong tumindhak
E.  Patokane wong nyambut gawe

41. Yen ana tamu maring umah tumindak sing paling bener yaiku…
A.  Mlajar mlebu
B.  Meneng bae
C. Umpetan
D. Ditemoni, banjur takon apa perlune
E.  Ngurak

42. Sewu Kutha
Sewu kutha uwis tek liwati
Sewu ati tak-takoni
Nanging kabeh padha ra ngerteni
Lungamu neng ngendi
Pirang taun anggonku nggoleti
Seprene during bisa nemoni
…………………………………..
Tembang campursari ing dhuwur dhuweni kekarepan….
A.  Kangen Kutha
B.  Nggoleti wong sing ditresnani
C. Lunga ora bali-bali
D. Nggolet pagawean
E.  Golet-goletan

Gandheng preian sekolah atun kepengin plesiran bareng kanca-kancane maring Owabong. Dheweke njaluk dhuwit karo biyunge. Olehe matur kaya kiye…
Atun                 : “ Yung njaluk dhuwite! (43)
Biyung                        : “Dhuwit kanggo apa?”
Atun                 : “ Kesah ameng-ameng wonten Owabong”
Biyung                        : “ Pira si…?
Atun                 : “ Selawe ewu.” (44)
Biyung                        : “ kiye dhuwite
Atun                 : “ Maturnuwun”
Biyung                        : “ Dhuwit mung-mungan sing gemi” (45)
43. Ukara kang kacitak kandel ing dhuwur, menawa nggunakna unggah-ungguh kang bener yakuwe….
A.  Yung njaluk artane
B.  Yung dhuwite
C. Yung nyuwun dhuwit
D. Dhuwite mbok.
E.  Yung nyuwun artane

44.  Tembung selawe ewu menawa nggunakna unggah-ungguh kang bener yakuwe….
A.   Kalih dasa gangsal ewu
B.   Selangkung ewu
C.   Gangsallikur ewu
D.   Kalih gangsal ewu
E.   Selawe ewu

45. Tembung “gemi” ing pacelathon dhuwur dhuwe teges?
A.   Ngati-ati
B.   Sabar
C.   Ngirit
D.   Prasaja
E.   Nrima

46. Basa ngoko alus punika dipunginakaken kalian...
A.  Kanca bebrayan
B.  Bocah bayi sing urung lancar ngomong
C. Wong nom marang wong tuwa
D. Wong sing wis kenal nanging ngajeni
E.  Murid marang guru

47. Ukara  ing ngandhap, ingkang ngginakaken basa krama inggih punika...
A.  Kula kesah mundhut sate wedus teng Kota Bocari
B.  Panjenengan sios kesah dhateng Jakarta apa ora?
C. Kula ajeng kesah dhateng daleme Pak jono
D. Kula dipunutus Bapak tumbas wos
E.  Kepriwe Kowe wis kondangan nggone Pak Supri apa urung?


Semak pacelathon punika! (bejo punika putrane pak Slamet lan bu Slamet)
Pak Slamet        : “Lup, emuten welingku ya?, yen dewadani wong ora gelem, aja
pisan-pisan madani wong, yen deciwit kuwe lara, aja pisan-pisan kowe nyiwit” poma rong poma welingku nak.
Bejo                     : “Nggih Pak”
Bu Slamet          : “leres ngendhikane bapak Jo, kuwe neng tuntunan Jawa
diarani?…(kanggo soal nomer 48)
Bejo                     : “ Punapa malih bapa ingkang kedah kula lampahi”?
Pak Slamet        : “Bisaha nggrayang kekurangane dhewek, banjur benerna. Aja
malah nggolet cacade wong liya.
Bu Slamet          : “Lha kuwe neng tuntunan Jawa diarani?(kanggo soal nomer 49)
Bejo                     : “Dhawuh panjenengan tansah kula, emut lan kula lampahi”


48.  
A.  Tepa Selira                                                          
B.  Milu Hangrungkebi
C. Mulat Sarira                                                         
D. Lila Legawa
E.  Milu Handarbeni

49.  
A.  Tepa Selira                                                          
B.  Milu Hangrungkebi
C.  Mulat Sarira                                                        
D. Lila Legawa
E.   Milu Handarbeni

50. Neng ngisor kiye, upacara adat jawa.
1.    Mitoni
2.    Mapati
3.    Tedhak siti
4.    Mitungdina
5.    Mantenan
Upacara adat ana ing ndhuwur urutaken sekang manungsa neng njero kandungan nganti tumekaning  mati
A.  1,2,3,4, lan 5
B.  1,2,3,5, lan 4
C. 2,3,4,5, lan 1
D. 3,4,5,1, lan 2
E.  2,1,3,5, lan 4












Crita ana ing ngisor iki kanggo mangsuli soal no 1-5
YUDHISTIRA
Jeneng yudhistira ing crita jawa asline dingo dening Raja Jin ing alas Mertani. Ing lakon babad alas mertani Pandawa kasil ngalahna jin-jin ana ing alas kuwe. Yudhistira manjing ana ing ana ing ragane puntadewa. Yudhistira banjur kondang dienggo dening puntadewa kang dadi raja ing amarta, Indraprasta, Cintakapura utawa Banatakawarsa sing tilas alas mertani.
Ing padalangan Puntadewa iku pambarepe Prabu Pandu Dewanata kalian dewi Kunti. Puntadewa nduweni dasanama yudhistira, Darmakusuma, Darmaputra, Darmawangsa, Wijayangka, Gunatalikrama, Samiaji, lan Sang Ajathasatru. Miturut laying mahabarata, salugune Puntadewa putrane Batara Darma, Dewa keadilan. Srana Batara drama manunggalaken rasane karo dewi kunti kang matek dayane aji Adityarehdaya (matek aji panggendaming Dewa kanga rang aran Punta wekasing rasa tunggal sabda tanpa lawanan). Sarehne bab mau kurang trep ing bebrayan jawa mula dening para pujangga banjur diowahi karo tuntunan budaya Jawa lan kapribadian Jawa kang isine yen peputra ora karo bojone dhewe kuwi tumindak sing nista. Mulane ing crita padalangan Puntadewa tetep diakoni putrane Prabu Pandu kalian dewi Kunti. Dene batara darma dadi bapak angkate kang manitis ana ing ragane Puntadewa.
1.    Jeneng Yudhistira ing crita Jawa asline dingGo dening Raja Jin ana ing alas…
A.  Roban
B.  Setragandamayit
C. Mertani
D. Purwa
E.  Dandanglak

2.    Ana ing crita nduwur Puntadewa iku dadi … Pandhawa. Kanggo njangkepi ceceg-ceceg mau yaiku…
A.  Mbarep
B.  Keloro
C. Panengah
D. Kepapat
E.  Ragil





3.    Yudhistira iku jumeneng dadi Ratu ana ing ngisor kiye. kajaba
A.  Amarta
B.  Indraprasta
C. Cintakapura
D. Pancala
E.  Banatakawarsa

4.    Yudhistira kuwe duwe dasanama akeh. Endhi sing ora kalebu dasanamane?
A.  Darmakusuma
B.  Putra Gangga
C. Darmaputra
D. Darmaraja
E.  Darmawangsa

5.    Dewi Kunti bisa kagungan putra tanpa lawanan (garwa), amarga nduwe ajian…
A.  Adityarehdaya
B.  Pancasona
C. Rawarontek
D. Pasopati
E.  Socaludira
Crita pengalaman ana ing ngisor iki kanggo mangsuli soal no 6-9
Ngeleg Pekpekan

Nalika Ika ujian sekolah, dheweke kakehan dolan, mula anggone sinau ya mung srampangan. Bareng tekan titiwanci ulangan dheweke rada gragapan. Gandheng ora teteg mula terus gawe cathetan cilik-cilik karepe arep dienggo ngepek. Bener bareng bel wis moni, cathetan digegem tangan kiwe, lungguh anteng, tangan kiwe sedheku ben ora ketara nggawa kepekan. Lembaran soal dibukak soal nomer siji diwaca, terus mbukak kepekan pas banget karo sing ditakokna ”Alhamdulilah metu” neng atine seneng banget.
Jawaban terus ditulis kanthi trampil. Bareng tekan soal nomer lima, mbukak kepekan, e… Pak Pengawas mereki dheweke. Dheweke  bingung banget, kuwatir yen kewenangan. Mula cathetan diemut. Cilakane Pak Pengawas malah takon : “Piye ndho... wis rampung?”. Waduh dheweke bingung, arep wangsulan mengko konangan lagi ngemut kepekan, arep meneng ora penak ditakoni guru kok meneng bae. Kanggo nylimur supaya ora konangan cathetan mau dileg sisan, ya rada pendelikan. Ora bisa ngepek maning. Eseme sing kulinane pait madu, ilang sawetara. Kawus...he....he....




6.    Punapa lucunipun crita ing nginggil…
A.  Ika ngepek                                                           
B.  Ika kepekane metu
C. Ika ora sinau                                                       
D. ika bingung
E.  Ika ngeleg kepekan

7.    Punapa piwulangan ingkang saged kapendhet saking carios kanthi irah-irahan”ngeleg Pekpekan…
A.  Aja kakehen sinau                                             
B.  ngepek bijine apik
C. Aja nglakoni tumindhak sing ora becik          
D. ngepek kuwe pilihan
E.  Yen gawe pekpekan aja dileg

8.    Tembung titi wanci (gatra kapindho) sami tegesipun kaliyan tembung ing ngandhap, kejawi
A.  Wektune                                                  
B.  wayahe
C. Mangsane                                                           
D. titi mangsane
E.  Musime

9.    Tembung eseme sing pait madu kang kacithak ing pratelan carios pengalaman 2 ing dhuwur tegese yaiku….
A.  Eseme pait banget                                             
B.  Eseme nesoni banget
C. Eseme endah banget                            
D. Eseme nglarani banget
E.  Eseme manis banget

Crita rakyat ana ing ngisor iki kanggo mangsuli soal no 10-14
ASAL USUL DUSUN BALERAKSA

Konon pawarta jaman kerajaan Majapait, pagesangan teksih dereng aman kados jaman sapunika. Jaman rumiyin teksih ngugemi ingkang menang, nggih ingkang ageng balungipun lan ageng lengenipun, pramila wekdal semanten tiyang-tiyang ingkang gadah palenggahan menapa dene gadah dunya brana katah musuhipun. Ingkang gadah palenggahan luhur, musuhipun piyantun ingkang sirik lan kepengin nggantosi palenggahan punika. Menawi tiyang ingkang anggadahi dunya brana musuhipun para bencoleng utawi maling.
Tiyang ingkang nggadahi palenggahan luhur menapa dene ingkang gadhah dunya brana, sami anggadahi para  jawara saperlu njagi keamanan. Kados wonten tlatah Keramat kecamatan Karangmoncol, salah satunggaling pangincaraning para duratmoko, perampok lan maling, inggih punika Penatus Keramat. Piyambakipun kagungan kersa anggadahi jawara kangge njagi jenjeming ngagesang saking ancamaning para duratmoko punika.
            Satunggaling wekdal Penatus Keramat lajeng ngawontenaken sayembara mados piyantun ingkang gung misuwur kasektene. Sesampunipun woro-woro, para jawara-jawara saking pundi kemawon sami kempal saperlu ndherek sayembara. Gancanging crita sayembara punika dipunlampahi sadangunipun pitung dinten, perang tandhing adu kesakten pada ijen. Wusanane sayembara dipun menangaken dening jawara ingkang ajejuluk Mbah Blawong. Dedeg piyadegipun gedhe dhuwur, simbar dada, sekti mandraguna, paribasanipun ”Otot kawat balung wesi bol karah enthut blukbukan idune geni”. Mbah Blawong kepilih dados jawaranipun Penatus Keramat.
Para jawara ingkang kawon punika mboten ateges lila legawa nampi kekawonan, ananging sami ngempal damel setunggaling kekiyatan kangge nyerang Mbah Blawong, ngiras mendhet dunya brananipun Penatus Keramat. Ananging Mbah Blawong kasekenipun sampun linuwih, aji paweling lan pancaindranipun tanpa tandhing, pramila rencana awon para jawara ingkang kawon punika dipun ngertosi.
            Enjangipun Mbah Blawong sowan ngarsanipun Penatus Keramat “Atur pirsa yen mengkin ndalu antawisipun jam tiga enjang para duratmoko ingkang dipun pandegani badhe nyerang mriki ngiras mendhet dunya brananipun panjenengan”, banjur Penatus Keramat pasrah bongkotan kaliyan Mbah Blawong sedaya keslametan kaluwarg lan dunya brananipun. Kocap kacarita jam tiga kirang, Mbah Blawong matek aji, sanalika dunya brana ingkang katahipun sebale (satu rumah) dimut (dikemu) lajeng dipun bekta mlajar ngantos nyebrang lepen Singa. Sesampunipun Mbah Blawong nyabrang lepen Singa lan dumugi salah setunggaling panggenan ingkang aman, dunya brana lan kaluwarganipun dipun utahaken, saraya medal suwanten saking tutukipun Mbah Blawong MBESUK NEK ANA REJANING JAMAN GRUMBUL IKI DIARANI BALERAKSA” bale ateges umah, raksa ateges kuat utawi gedhe.
Konon caritanipun Mbah Blawong angsalipun dahar katah, sahingga ngantos saniki teng dusun baleraksa menawi wonten lare / tiyang ingkang daharipun katah diomong “kaya blawong”.
                                                                                                                        Dening: Suratno

10. Midherek carios ing nginggil sinten ingkang dipunmusuhi dening tiyang sirik lan bencoleng utawi maling …?
A.  Tiyang ingkang sabar
B.  Tiyang ingkang jujur
C. Tiyang ingkang pinter
D. Tiyang ingkang sekti
E.  Tiyang ingkang nggadahi palenggahan lan dunya brana

11. Sinten ingkang ngawontenaken sayembara pados jawara ingkang sekti…?
A.  Penatus Kramat                                      
B.  Mbah Blawong
C. Penatus Karangmoncol                                    
D. Para Jawara
E.  Penatus Balerak

12. Pinten dangunipun sayembara kalampahan midherek carios ing ngginggil punika…?
A.  Sekawan dinten                                     
B.  Pitung dinten
C. Gangsal dinten                                       
D. Wolung dinten
E.  Nem dinten

13. Sayembara ingkang dipun anakaken dening Penatus Kramat, wusanane ingkang dados juwara inggih punika…
A.  Penatus Kramat                                      
B.  Para maling
C. Mbah Blawong                                       
D. Mboten wonten ingkang juwara
E.  Mbah singa

14. Midherek carios ing nginggil, sedaya leres kahanan punika, kejawi
A.  Mbah Blawong punika dados jawarane penatus Kramat
B.  Mbah Blawong kagungan aji paweling
C. Baleraksa tegese griya ingkang sugih
D. Mbah Blawong dahare kathah
E.  Lare utawi tiyang ingkang dahare kathah diomong"kaya Blawong”

(Layang pribadi, kangge soal nomer 15-18)


Tumuju
Marang Anakku Putri
Ing Purbalingga

Mugi linambaran sihing Gusti
Ndho, bareng layang kiye rama lan biyung neng Tunjungmuli dewei waras, slamet muga-muga kowe semana uga.
Layangmu wis tek tampa dina Setu wingi, tek ngerteni anggonmu ora bias mulih jalaran arep tes semesteran. Muga anggone sinau bisa kasil, olih bijen sing apik. Tak restuni panjaluk idinmu. Babagan bayaran sekolah, tunggakan wulan kiye sabar dhisit. Rama lan biyungmu lagi nunggu bayaran panen sing wis tek dol.  Merga bayaran dhuwit panenan janjine bakule minggu ngarep, dadi dhuwit kanggo  bayaran sekolahmu tek  jujugna minggu ngarep, aja kuwatir.
Semene dhisit layang sekang rama lan biyungmu moga-moga kabeh sing dadi sedyamu kasembadan. Mbok ana klerune tembung rama lan biyungmu njaluk ngapura.
Tunjungmuli, 1 Februari 2011
Rama biyungmu
Ttd
 Ahmad Soleh

 
 














15. Pundi ingkang kawastanan Satata Basa utawa alamate sing dituju layang, wonten layang ing nginggil …?
A.  Tumuju marang anakku ing Purbalingga
B.  Rama biyungmu
C. Mugi linambaran sihing Gusti
D. Tunjungmuli, 1 Februari 2011
E.  Ahmad Soleh

16. Katujukaken kangge sinten layang punika…?
A.  Putri                                                                      
B.  Keluwarga
C. Rama biyung                                          
D. Para tangga
E.  Ahmad Soleh

17. Wonten layang ing nginggil “Mugi linambaran sihing Gusti”  punika ingkang kawastanan…?
A.  Satata Basa                                                         
B.  Wasana Basa
C. Adangiyah                                                           
D. Pepernah
E.  Surasa Basa
                                   
18. Layang ing ngginggil  suraosipun …?
A.  Paring uninga nyuwun arta                                         
B.  Paring uninga kiriman arta seminggu malih
C. Paring uninga  warta lelayu
D. Paring uninga slametan
E.  Paring uninga dodolan

Cobi gatukna kanthi leres seratan jawa lan latinipun…(kangge nomer 19-20)






x. Wegah sekolah

 

a.   wegh[s[kolh        c.weghse[kolh
b.   [wghs[ekolh        d. wegasekolah
 



y. buntut cecek

 

a.  bunTtCecek\               c. buntutcecek\
b.  bunÃ’|tCecek¿              d. bunÃ’|[tC[ck¿

 

 









19.  

A.  x-a                                                             
B.  x-d
C. x-b                                                             
D. x-c
E.  sedaya leres

20.  
A.  y-a                                                             
B.  y-d
C. y-b                                                             
D. y-e
E.  y-c

21. “laler remuk” menawi kaserat ngangge seratan jawa, ingkang leres…
A.  lle/remuk¿                                          
B.  lX/xmuk¿
C. lx/ Xmuk¿                                          
D. lXrremuk¿
E.  lXrxmuk¿

22.  Wangsulen pitakon ngandhap punika.
Äjz[nYnHsinÑu[w[Kkaen¿
A.  bvu                                                                    
B.  Xz
C. gul                                                                      
D. micin¿
E.  auyh


23. “brayan karep” menawa katulis nganggo aksara jawa sing bener yaiku…
A.   bRynKrep¿
B.    b]ynKrep¿
C.    b]ynKxp¿
D.   bRynKxp¿
E.    b/ynKrep¿

24. “prelu begya” menawa katulis nganggo aksara jawa sing bener yaiku…
A.   pRelubegY
B.    p}lubeg-
C.    pRelubeg-
D.   [pRlubegY
E.    pRelu[bg-



1.       lX/pitek\             3. kcz\      5.[spi          7. jeruk\
2.       lemuaw[k                        4. xmuk\     6. px                        8. [kcut\
 
 





25. Manut kaliyan patokan seratan  aksara Jawa, seratan Jawa ing nginggil ingkang leres panyeratipun…
A.  1,2,3, lan 4                                                           
B.  2,4,6, lan 8
C. 1,2,3,4, lan 5                                                        
D. 1,4, lan 7
E.  1,3,5 lan 7



Geguritan ana ing ngisor iki kanggo mangsuli soal no 26-30

Ngrasaa

Bisaha menungsa kuwe ngrasa
Jembaring segara ana watese
Gedhening gunung ana ukurane
            Ngerti yen panjangkah tanpa winates
            Pangimpen tanpa pangaling
            Ngrasaa
Yen kabeh mau…
Ana kang ndhuweni
Ana kang nyembadhani
Ora liya mung Hyang Widi
Mula tan kena lali
Donga suci kang nyawiji
Tansah ana lathi
                                                            Dening: Katwang K S 09’

26. Geguritan kanthi irah-irahan “Ngrasaa” ing nginggil  pinten cacahing pada…?
A.  3                                                                
B.  4                                                                
C. 5
D. 6
E.  13

27. Tembung panjangkah (pada 2 gatra 1) ngemu teges…
A.  Mlaku                                                                    
B.  Kesenengan
C. Tumindak                                                 
D. Lakuning urip
E.  Gegayuhan

28.  “Mula tan kena lali, donga suci kang nyawiji, tansah ana lathi” ukara punika ngginakaken purwakanthi…
A.  Purwakanthi Swara                                           
B.  Purwakanthi bebas
C. Purwakanthi Sastra                                           
D. Purwakanthi Basa
E.  Sedaya leres





29.  Punapa ingkang dipun kajengaken  wonten pada pungkasan (mula tan kena lali donga suci kang nyawiji tansah ana lathi)
A.  Manungsa kudu sbar                            
B.  Menungsa kudu jujur
C. Manungsa kudu nrima                          
D. Menungsa kudu ndonga
E.  Manungsa kudu bener

30.  Punapa amanat ingkang kapetik saking geguritan kanthi irah-irahan Ngrasaa…
A.  Wong kuwe kudu sabar yen ana masalah                            
B.  Wong kuwe kudu lila legawa               
C. Wong kuwe kudu nrima ing pandhum
D. Wong kuwe kudu ndonga yen dhuwe gegayuhan
E.  Wong kuwe kudu apik samubarange

31.  Ing ngisor kiye endhi sing kalebu parikan
A.  Jambu apa jeruk
B.  Bisa ngendhang ora bisa nyuling, bisa nyawang ora bisa nyandhing
C. Becik ketitik ala ketara
D. Ora cepet ora ngliwet
E.  Sarung jagung, abote ora karu-karuan

32.  Manuk kepudang wulune kuning”…. Bacutaken ukara mau supaya dadi parikan kang trep.
A.  Sing digadang-gadang ora bisa ketemu maning
B.  Sing digadang ora bali-bali
C. Manuk kepudang regane larang
D. Sapa sing nganggo klambi kuning
E.  Sing klambi kuning ayu temen

33. Tawon madu ngisep sekar, dadi guru kudu sabar. Nitik parikan punika guru kedah…
A.  Sabar
B.  Kasar
C. Galak
D. Jujur
E.  wibawa

34.  Ayu-ayu koh njangan gori, budhege pol. Unen kuwe diarani…
A.  Cangkriman
B.  Parikan
C. Wangsalan
D. Geguritan
E.  Tembang


35. Ing ngisor iki kalebu cengkoronganing pidhato/ sesorah. Kajaba
A.  Salam pambuka
B.  Purwaka/ pambuka
C. Surasa/ isi
D. Wasana/ Panutup
E.  Titi mangsa

36. Wasana cekap semanten, mbok bilih wonten kalepatan atur nyuwun agunging samudra pangeksami. Ukara mau ana ing sesorah kalebu….
A.  Salam pambuka
B.  Pambuka
C. Isi
D. Panutup
E.  Salam panutup

37. Pak Dhe ngenjang kula sowan dhateng…panjenengan, punapa panjenengan ingkang rawuh…kula?tembung kang trep kanggo njangkepi ukara mau yaiku…
A.  Umah/ dalem
B.  Dalem/ griya
C. Griya/ dalem
D. Dalem/ dalem
E.  Umah/ umah

Tembang macapat ana ing ngisor iki kanggo mangsuli soal o 37-39
Asmaradhana

Gegarane wong akrami
Dudu bandha dudu rupa
Amung ati pawitane
Luput pisan kena pisan
Yen gampang luwih gampang
Yen angel-angel kalangkung
Tan kena tinumbas arta

38. Tembang macapat Asmaradhana ing nginggil kadaden saking pinten gatra…?
A.  5                                                                
B.  6                                                                
C. 7
D. 8
E.  9






39. Gatra sepisan (gegarane wong akrami), nggadahi guru lagu lan wilanganipun…?
A.  8a                                                              
B.  8i                                                               
C. 8o
D. 8u
E.  8e
                            
40. Punapa suraosipun tembang Asmaradhana ing nginggil…?
A.  Patokane wong urip                              
B.  Patokane wong ngabekti
C. Patokane wong bebojoan                                 
D. Patokane wong tumindhak
E.  Patokane wong nyambut gawe

41. Yen ana tamu maring umah tumindak sing paling bener yaiku…
A.  Mlajar mlebu
B.  Meneng bae
C. Umpetan
D. Ditemoni, banjur takon apa perlune
E.  Ngurak

42. Sewu Kutha
Sewu kutha uwis tek liwati
Sewu ati tak-takoni
Nanging kabeh padha ra ngerteni
Lungamu neng ngendi
Pirang taun anggonku nggoleti
Seprene during bisa nemoni
…………………………………..
Tembang campursari ing dhuwur dhuweni kekarepan….
A.  Kangen Kutha
B.  Nggoleti wong sing ditresnani
C. Lunga ora bali-bali
D. Nggolet pagawean
E.  Golet-goletan

Gandheng preian sekolah atun kepengin plesiran bareng kanca-kancane maring Owabong. Dheweke njaluk dhuwit karo biyunge. Olehe matur kaya kiye…
Atun                 : “ Yung njaluk dhuwite! (43)
Biyung                        : “Dhuwit kanggo apa?”
Atun                 : “ Kesah ameng-ameng wonten Owabong”
Biyung                        : “ Pira si…?
Atun                 : “ Selawe ewu.” (44)
Biyung                        : “ kiye dhuwite
Atun                 : “ Maturnuwun”
Biyung                        : “ Dhuwit mung-mungan sing gemi” (45)
43. Ukara kang kacitak kandel ing dhuwur, menawa nggunakna unggah-ungguh kang bener yakuwe….
A.  Yung njaluk artane
B.  Yung dhuwite
C. Yung nyuwun dhuwit
D. Dhuwite mbok.
E.  Yung nyuwun artane

44.  Tembung selawe ewu menawa nggunakna unggah-ungguh kang bener yakuwe….
A.   Kalih dasa gangsal ewu
B.   Selangkung ewu
C.   Gangsallikur ewu
D.   Kalih gangsal ewu
E.   Selawe ewu

45. Tembung “gemi” ing pacelathon dhuwur dhuwe teges?
A.   Ngati-ati
B.   Sabar
C.   Ngirit
D.   Prasaja
E.   Nrima

46. Basa ngoko alus punika dipunginakaken kalian...
A.  Kanca bebrayan
B.  Bocah bayi sing urung lancar ngomong
C. Wong nom marang wong tuwa
D. Wong sing wis kenal nanging ngajeni
E.  Murid marang guru

47. Ukara  ing ngandhap, ingkang ngginakaken basa krama inggih punika...
A.  Kula kesah mundhut sate wedus teng Kota Bocari
B.  Panjenengan sios kesah dhateng Jakarta apa ora?
C. Kula ajeng kesah dhateng daleme Pak jono
D. Kula dipunutus Bapak tumbas wos
E.  Kepriwe Kowe wis kondangan nggone Pak Supri apa urung?


Semak pacelathon punika! (bejo punika putrane pak Slamet lan bu Slamet)
Pak Slamet        : “Lup, emuten welingku ya?, yen dewadani wong ora gelem, aja
pisan-pisan madani wong, yen deciwit kuwe lara, aja pisan-pisan kowe nyiwit” poma rong poma welingku nak.
Bejo                     : “Nggih Pak”
Bu Slamet          : “leres ngendhikane bapak Jo, kuwe neng tuntunan Jawa
diarani?…(kanggo soal nomer 48)
Bejo                     : “ Punapa malih bapa ingkang kedah kula lampahi”?
Pak Slamet        : “Bisaha nggrayang kekurangane dhewek, banjur benerna. Aja
malah nggolet cacade wong liya.
Bu Slamet          : “Lha kuwe neng tuntunan Jawa diarani?(kanggo soal nomer 49)
Bejo                     : “Dhawuh panjenengan tansah kula, emut lan kula lampahi”


48.  
A.  Tepa Selira                                                          
B.  Milu Hangrungkebi
C. Mulat Sarira                                                         
D. Lila Legawa
E.  Milu Handarbeni

49.  
A.  Tepa Selira                                                          
B.  Milu Hangrungkebi
C.  Mulat Sarira                                                        
D. Lila Legawa
E.   Milu Handarbeni

50. Neng ngisor kiye, upacara adat jawa.
1.    Mitoni
2.    Mapati
3.    Tedhak siti
4.    Mitungdina
5.    Mantenan
Upacara adat ana ing ndhuwur urutaken sekang manungsa neng njero kandungan nganti tumekaning  mati
A.  1,2,3,4, lan 5
B.  1,2,3,5, lan 4
C. 2,3,4,5, lan 1
D. 3,4,5,1, lan 2
E.  2,1,3,5, lan 4












5 komentar:

ngapuntene nggih bu!!!!
niki soale wonten sing mboten jelas, tulung d priksani rumiyin..............

no pinten to Nov? mangke nek pinanggih wonten sekolah dipun bahas sareng nggih...

no 19 ngantos 24 bu.....
tulisan jawa kalih layang...........

ehm...njih pas tak posting polane dados rubah ko ...

Posting Komentar

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites More